Historia

Historia Szczecińskiego Towarzystwa Fotograficznego (z „Encyklopedii Szczecina”), lata 1953 -1980

W roku 1953 z inicjatywy Zbigniewa Owidzkiego powstał szczeciński oddział Polskiego Towarzystwa Fotograficznego. Na pierwszym zebraniu organizacyjnym powołano zarząd, którego prezesem został Zbigniew Owidzki, a wiceprezesem Krystyna Łyczywek. Już w marcu 1954 r. Towarzystwo zorganizowało pierwszą Szczecińską Wystawę Fotografiki. Wystawa zaprezentowana była w salach Muzeum Narodowego na Wałach Chrobrego. Protektorat nad wystawą objął wiceprzewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie Jan Gągol, który był również jej współautorem. Wśród innych autorów wymienić warto: Krystynę Łyczywek, Zbigniewa Owidzkiego, Jerzego Płotkowiaka, Jerzego Mądroszkiewicza, Maksymiliana Smeję czy dzisiejszych nestorów rzemiosła fotograficznego w Szczecinie jak Marian Magierowski czy Mieczysław Kałuszyner. Towarzystwo dysponowało w owym czasie dwupokojowym lokalem przy Al. Wojska Polskiego, gdzie odbywały się cotygodniowe spotkania oraz prelekcje. Po roku Towarzystwo utraciło lokal w ramach akcji odzyskiwania mieszkań zajmowanych przez instytucje.

Doroczna wystawa Towarzystwa w roku 1955 miała miejsce w Muzeum Pomorza Zachodniego przy ulicy Staromłyńskiej. W latach 1956-1959 zebrania Towarzystwa odbywały się w klubie PTTK przy placu Lotników. Tam też odbywały się wystawy. Kolejnym ważnym osiągnięciem Towarzystwa była zorganizowana na Zamku Książąt Pomorskich w roku 1960 ogólnopolska wystawa fotograficzna p.t. „Dziecko”. Pierwszą nagrodę otrzymała wówczas Zofia Rydet. Nadesłano 343 prace, z czego 172 zostały wystawione. Wystawa cieszyła się ogromnym powodzeniem.

Rok 1961 przyniósł duże zmiany w organizacji amatorskiego ruchu fotograficznego w Polsce. Likwidacji uległo Polskie Towarzystwo Fotograficzne z oddziałami na terenie całego kraju, a w jego miejsce powstały samodzielne towarzystwa regionalne, o własnej osobowości prawnej, wspierane i dotowane przez lokalne władze kulturalne. Szczeciński oddział Polskiego Towarzystwa Fotograficznego przekształcił się w Szczecińskie Towarzystwo Fotograficzne, które przystąpiło do Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce.

W latach sześćdziesiątych Towarzystwo zorganizowało szereg prelekcji, wystaw i kursów. Wśród wielu prelegentów na uwagę zasługują takie znakomitości jak: Witold Dederko – znany warszawski fotografik, Urszula Czartoryska – historyk sztuki, Zbigniew Dłubak – artysta malarz i fotografik, Jan Sunderland – znany krytyk i teoretyk, czy prof. Tadeusz Cyprian. Do ważnych osiągnięć zaliczyć trzeba: przygotowaną w roku 1963 Ogólnopolską Wystawę Marynistyczną, zorganizowaną w roku 1967 prezentację dorobku światowej grupy reporterów MAGNUM, a także indywidualne realizacje Krystyny Łyczywek, Andrzeja Wituszyckiego i Macieja Jasieckiego, będących członkami Towarzystwa. Równocześnie Towarzystwo organizowało kursy dla początkujących i zaawansowanych fotoamatorów. Członkowie Towarzystwa zorganizowali sekcje: artystyczną, przyrodniczą, naukowo-techniczną i filmową.

W latach siedemdziesiątych działalność STF-u nabrała nowego wymiaru dzięki możliwości prezentowania wystaw we własnej galerii w centrum miasta. Mieszcząca się przy ulicy Krzywoustego Galeria „Factum” stworzyła szansę przedstawienia publiczności Szczecina szeregu wystaw, w tym cieszącą się dużą frekwencją ogólnopolską wystawę aktu „Wenus”. Działalność dydaktyczna Towarzystwa w owym czasie to przede wszystkim zorganizowane na Zamku Książąt Pomorskich, wspólnie ze Związkiem Polskich Artystów Fotografików Społecznego Studium Fotografii.

Historia Szczecińskiego Towarzystwa Fotograficznego (z „Encyklopedii Szczecina”), lata 1981 -1998

Po długiej przerwie w działalności STF, wynikającej z wprowadzenia Stanu Wojennego, została ona odnowiona rejestracją towarzystwa w 1983 r. W styczniu na walnym zebraniu prezesem został wybrany Jerzy Kosycarz, zastępcą Wojciech Jabłoński.

Najważniejszymi imprezami w okresie ich kadencji były: wystawa z okazji 30-lecia STF-u w Zamku Książąt Pomorskich, plenery „Puszcza Bukowa”, „Chór Politechniki Szczecińskiej – 30 lat” (poplenerowy konkurs wygrali A. Grabowiecki i K. Lachowicz, którzy w nagrodę pojechali z chórem do Pragi), „Dzień Dziecka – Szczecińscy taksówkarze dzieciom niepełnosprawnym”, „Fabryka Załom – 30 lat” (oba plenery z wystawami poplenerowymi), I Ogólnopolska Wystawa Fotograficzna „Wiatr od morza” w marcu 1985 r. (komisarz: Andrzej Grabowiecki; nadesłano 256 prac 27 autorów z dwóch krajów, zakwalifikowano 114 zdjęć 25 autorów, ekspozycja w Zamku), następna wystawa to „Polska 49-Puszcza Bukowa”.

Oprócz tego pokazano w Bolesławcu wystawę „Ptaki” J. Kosycarza. Odbyło się 12 konkursów miesiąca oraz podjęto współpracę z fotografikami z NRD ze związkiem Kulturbund Rostock i z fotoklubem Nordfoto w Warnemünde. Przyczynkiem do tego było z pewnością osiągnięte na XVI Międzynarodowej Wystawie Krajów Nadbałtyckich i Norwegii „ifo scanbaltic 1984” Grand Prix członka STF-u (Timm Stütz). Stało się potem tradycją, że tą dużą ekspozycję prezentowano w Zamku Książąt Pomorskich. Prowadzono również dyskusje fotograficzne w STF-ie z Jerzym Buszą i Zbigniewem Rzeżniackim.

W następnych wyborach STF-u, w czerwcu 1985 roku na stanowisko prezesa został wybrany ponownie Jerzy Kosycarz, a jego zastępcą został Ryszard Pietrusiński.

W tym okresie nawiązano bliższą współpracę z takimi klubami jak „Kontur” w Szczecinie, „XTL” w Świnoujściu, „Klub Fotograficzny” w Stargardzie Szczecińskim oraz z klubami w Stralsundzie, Rostoku, na wyspach Usedom i Rugii, z czego w 1987 r. powstała w Szczecinie Grupa 10 (obejmująca tereny Pomorza). Był to pomysł Jerzego Kosycarza, który zmarł nagle w 1986 r. Dalszą realizacją tego pomysłu zajął się jego przyjaciel Timm Stütz, który był także komisarzem II Ogólnopolskiej Wystawy Fotograficznej „Wiatr od morza” w maju 1987 r. (403/158 prac, 57/46 autorów, 4/4 krajów, Zamek Książąt Pomorskich), tym razem pod patronatem Ministerstwa Kultury i Sztuki, PFSF-u i ZPAF-u.

W latach ‘86 i ‘87 zaproszeni byli, celem szkolenia członków STF-u w dziedzinie „Klasycznych technik specjalnych” – Harry Hardenberg ze Stralsundu, a w temacie „Portret w atelier” F. Falzmann z Warszawy. W tym samym czasie Krzysztof Lachowicz wystawił swoje prace pt.: „Akt” oraz odbył się jego wieczór autorski w Dammerow/Usedom (NRD). Na XVII wystawie „ifo scanbaltic 1986” Timm Stütz otrzymał propozycję autorskiej wystawy „Sonderschau”, co było konsekwencją tej nagrody Grand Prix w 1984 r. Po śmierci Jerzego Kosycarza najpierw zarządcą komisarycznym, a potem w 1987 r. oficjalnie prezesem został Andrzej Grabowiecki. Jeszcze w roku 1986 r. STF zorganizował pośmiertną wystawę „Pro memoria” w Zamku Książąt Pomorskich ku pamięci Jerzego Kosycarza.

W kadencji do 1990 r. została podjęta współpraca z fotoklubami w: Göteborg/Szwecja, Bremerhaven/RFN, Rimini/Włochy i Wilnie/Litwa, co było efektem wystawy „Wiatr od morza”.

Również prężnie zaczynała działać Grupa 10, najpierw w maju ‘87 wystawą „Człowiek, człowieka, człowiekowi…”, potem w grudniu tego samego roku wystawą „p.f. 88” (fotografia z tekstami o życiu i fotografii) a w 1988 r. wystawą „Fantastyczna fotografia”.

Do Grupy 10 należeli ze strony STF-u: Andrzej Grabowiecki, Zbigniew Pajewski, Elżbieta i Timm Stütz, Zdzisław Sienkowiec i Zenon Torzyński z klubu „Kontur”, Urszula Złotowska, Piotr Ogiński i Tadeusz Piątkowski z klubu „XTL” Świnoujście, Kazimierz Sosin z klubu fotograficznego ze Stargardu, Harry Hardenberg-AFIAP i Wilhelm Dallmer ze Stralsundu oraz Wolf Grünke z wyspy Rugia.

Wszystkie wystawy były prezentowane najpierw w Bramie Królewskiej. „Człowiek, człowieka, człowiekowi…” była wystawiona również w Uniejowie (gdzie, na Forum Sztuki PFSF została nagrodzona dyplomem honorowym przez jury pod przewodnictwem Edwarda Hartwiga), oraz w Łodzi, Rostoku i w Wilnie.

„Fantastyczna fotografia” była wystawiona w Göteborgu, Świdnicy, Rostocku i we Włoszech (dwa lata wędrowała przez różne salony fotograficzne). Pisano o niej we włoskich i polskich czasopismach. W tym samym czasie również we Włoszech członek STF-u, Timm Stütz osiągał na FIAP-owskiej wystawie „6. Campanone d’Oro” w Bergamo złoty medal, a po ekspozycji we Flensburgu jego wystawa „Zeesboote” wędrowała ponad rok po różnych salonach fotograficznych we Włoszech.

W 1989 r. STF zorganizował III Międzynarodowe Biennale Fotografii Artystycznej „Wiatr od morza” pod patronatem Ministerstwa Kultury i Sztuki, której komisarzem został Timm Stütz. (479/104 prac, 107/48 autorów, 9/9 krajów, Muzeum Narodowe na Wałach Chrobrego). W tym samym roku zdjęcia członka STF-u, Timma Stütza zdobyły złoty medal na FIAP-owskiej wystawie Foto-Expo-Poznań 89 . Pierwszą wystawą STF-u w Bremerhaven była w 1989 r. ekspozycja „Szczecińskie Impresje”.

Na walnym zebraniu w 1990r. prezesem STF-u został wybrany Timm Stütz, a jego zastępcą został Andrzej Grabowiecki. Oprócz tego A. Grabowiecki w latach 1989 – 1991 r. był członkiem prezydium Polskiej Federacji Stowarzyszeń Fotograficznych.

W kadencji do roku 1992 odbywały się regularnie dwa razy w miesiącu spotkania STF-u w Zamku Książąt Pomorskich, na których kluczowymi sprawami były „Konkurs miesiąca” i „Temat miesiąca”. Została wznowiona współpraca z grupą CREATIV w Bremerhaven/Niemcy, z Fotohuset Göteborg /Szwecja i z Fotoklubem Rimini/Włochy. Zbiór zdjęć w fototece wzbogacił się o 40 prac fotograficznych, które osiągnęły akceptacje lub nagrody na różnych wystawach w Europie. W czasie tej kadencji akceptacje FIAP-u osiągneli Elżbieta Stütz (10), Wojciech Jabłoński (1), Mirosław Gudowski (28) i Timm Stütz (34). Złoty medal na konkursie fotografii górskiej im. Sunderlanda (1990 r.) oraz wyróżnienie na konkursie FIAP-u w Belgii (1991 r.) otrzymała Elżbieta Stütz.

W 1991 r. STF zorganizowało IV Międzynarodowe Biennale Fotografii Artystycznej „Wiatr od morza” pod patronatem Ministerstwa Kultury i Sztuki i po raz pierwszy pod patronatem FIAP-u (Nr. 5/91). Była to największa międzynarodowa wystawa fotograficzna dotąd w Szczecinie (799/100 prac, 218/72 autorów, 26/18 krajów, Muzeum Narodowe, komisarz Mirosław Gudowski). W 1990 r. Bruno Baffoni z Rimini pokazał w Szczecinie swoją wystawę „Barwy ziemi”, a w 1991 r. grupa CREATIV z Bremerhaven prezentowała się w MPiK-u.

W latach 1992 – 1996 A. Grabowiecki objął stanowisko prezesa, jednak działalność STF-u była czasowo zawieszona.

W 1996 r. Timm Stütz został ponownie prezesem STF-u, a jego zastępcami Andrzej Grabowiecki oraz Maciej Romanowski. W dwuletniej kadencji do 1998 r. zorganizowano 18 wystaw i 2 plenery. Ten okres stał pod hasłem „Powrót do czarno-białej fotografii”. Do ważniejszych imprez można zaliczyć I Polsko-Niemiecki Plener Czarno-Białej Fotografii Artystycznej „Buk 97” (komisarz Andrzej Łazowski) z katalogiem poplenerowym dofinansowanym przez Fundację Polsko-Niemieckej Współpracy z siedzibą w Warszawie. Wystawa poplenerowa była pokazana w Szczecinie i Bremerhaven. Prócz tego wystawa „Barwy ziemi” w Choszcznie i Szczecinie, „Wystawa retrospektywna STF-u 96/97” w Zamku Książąt Pomorskich (komisarz Maciej Romanowski), wystawa „Krzesło” (komisarz Grzegorz Czarnecki) w Göteborgu i Szczecinie oraz wystawa „Portret” (komisarz Elżbieta Chojnacka) w Zamku Książąt Pomorskich.

Przez comiesięczne konkursy organizowane w towarzystwie przybyło do fototeki około 30 zdjęć. W 1997 r. członek STF-u Andrzej Łazowski otrzymał za swoje osiągnięcia fotograficzne nagrodę artystyczną miasta Szczecin. Na ostatnich spotkaniach tej kadencji przedstawiano zarządowi propozycję prezesa STF-u Timma Stütza zorganizowania po raz pierwszy w Szczecinie miesiąca fotografii w 1999 r. z okazji 45-lecia STF-u, oraz informacje o rozmowach dotyczących współpracy z Ośrodkiem Integracji Europejskiej jako przyszłej siedziby i galerii STF-u.

W 1998 r. Andrzej Grabowiecki został wybrany na prezesa STF-u, a jego zastępcami Maciej Romanowski, Mirosław Mikołajczyk i Grzegorz Czarnecki. Najważniejszą imprezą w tym roku był „Miesiąc fotografii” w ramach obchodów 45-lecia działalności Towarzystwa w listopadzie br. (18 wystaw; komisarze to Mirosław Mikołajczyk, Andrzej Grabowiecki, Grzegorz Czarnecki). Oprócz tego zostały zorganizowane przez STF wystawy „Akt” Andrzeja Tyszki oraz prezentacja prac STF-u w Oradea (Rumunia), zorganizowane przez M. Mikołajczyka.

Na początku 1999 r. Andrzej Grabowiecki zrezygnował ze stanowiska prezesa, a zarząd wybrał Mirosława Mikołajczyka jako prezesa do końca kadencji.